Problemy alkoholowe

Napoje alkoholowe zawierają etanol, który jest substancją psychoaktywną. Etanol oddziałuje na centralny układ nerwowy i bezpośrednio wpływa na funkcje mózgu. Efektem tego są czasowe zmiany postrzegania, nastroju, świadomości i zachowania.

UWAGA!
Człowiek zagrożony uzależnieniem zaczyna inicjować i organizować okazje do wypicia. Na uwagi bliskich i znajomych o przesadzaniu z alkoholem reaguje agresją i złością. Zaczyna pić w samotności, aby nie narażać się na negatywną reakcję środowiska.

"Problemy alkoholowe", to pojęcie, które swym zakresem obejmuje szereg negatywnych zjawisk społecznych wynikających w znacznej mierze z nadmiernego i ryzykownego spożywania alkoholu.
Nadmierne spożywanie alkoholu ma swój konkretny, negatywny wymiar społeczny; wywołuje ono skutki, które w literaturze fachowej określa się jako problemy alkoholowe.

Najważniejsze, polskie problemy alkoholowe wymieniane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) to:
1. szkody występujące u osób pijących,
2. szkody występujące u członków rodzin alkoholowych,
3. alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy,
4. naruszenia prawa i porządku przez osoby nietrzeźwe,
5. naruszenie prawa związane z obrotem alkoholem Szkody wynikające ze spożywania alkoholu spowodowane są dwoma zasadniczymi czynnikami:
* nadmierną konsumpcją alkoholu,
* spożywaniem alkoholu w okolicznościach rodzących ryzyko. "Szkód" nie można sprowadzać tylko do negatywnych skutków "alkoholizmu", ale należy rozumieć je jako szersze zjawisko społeczne. Jak wynika z licznych badań zagranicznych i krajowych istnieje silna współzależność między konsumpcją alkoholu przeliczaną na jednego mieszkańca kraju a rozpowszechnieniem problemów alkoholowych (zdrowotnych, społecznych, ekonomicznych).
Większość ludzi korzystających z alkoholu robi to w sposób rozsądny i powściągliwy, jednak pewna część ludzi nadużywa alkoholu, co powoduje w sposób nieuchronny dużą ilość szkód i zagrożeń. Występują one we wszystkich społeczeństwach. Wielkość tych szkód jest związana z rozmiarami i stylem konsumpcji napojów alkoholowych, ale zależy również od skuteczności i zasięgu działań profilaktycznych i naprawczych.
Problemy dotyczące używania środków psychoaktywnych, w tym ryzykowne bądź szkodliwe spożywanie napojów alkoholowych oraz będące ich konsekwencją problemy uzależnień składają się na jeden z kluczowych problemów społecznych. Są one często przyczyną rozwoju wielu poważnych chorób oraz innych problemów społecznych, takich jak dysfunkcja i rozpad rodziny, niedobory wychowawcze i rozwojowe dzieci, przemoc w rodzinie, czy inne zachowania karalne, w tym przestępstwa i wykroczenia drogowe, a także będące konsekwencją spożywania napojów alkoholowych podczas ciąży – zespół płodowy (FAS) i alkoholowe uszkodzenia płodu (FAE). Dostęp osób nieletnich do napojów alkoholowych, przyzwolenie społeczne na traktowanie w kategoriach żartu stanu nietrzeźwości oraz problemów będących następstwem nadużywania napojów alkoholowych szczególnie zobowiązuje wszystkie podmioty mające wpływ na kształtowanie zachowań społecznych do podejmowania rzetelnych działań w tym obszarze.
Nadużywanie alkoholu powoduje straty także w obszarze emocjonalnym, moralnym i ekonomicznym, odnosząc się zarówno do osób nadużywających alkoholu jak i osób im najbliższych. Ponadto, problem alkoholowy może dotyczyć wszystkich grup społecznych, wiekowych oraz zawodowych.

Procedury kierowania osoby uzależnionej od alkoholu na przymusowe leczenie odwykowe przez Gminną Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Ksawerowie.

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych:
1. Na wniosek osób bliskich lub z urzędu osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizują małoletnich, uchylają się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, są zapraszane na rozmowę do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Ksawerowie celem przekonania skierowanego do podjęcia dobrowolnego leczenia.
2. Kieruje do sądu wnioski o wszczęcie postępowania w sprawie orzeczenia o obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu.

PROCEDURA

Leczenie osób uzależnionych, co do zasady jest dobrowolne, a przymus leczenia może być nałożony wyłącznie przez Sąd.

Sądami właściwymi do rozpatrywania spraw o przymusowe leczenie są Wydziały Rodzinne i Nieletnich w Sądach Rejonowych.

Przepisy regulujące procedurę leczenia osób uzależnionych od alkoholu reguluje ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Do Sądu złożyć wniosek mogą dwie instytucje:
- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Ksawerowie,
- Prokuratura.
Złożenie wniosku o przymusowe leczenie bezpośrednio do Sądu – a nie za pośrednictwem Komisji lub Prokuratury – spowoduje, że Sąd odeśle taki wniosek do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, jako instytucji uprawnionej do tego.
 

Co do zasady problem alkoholowy zgłosić może każdy. Najlepiej jest (i tak bywa najczęściej), gdy osoba zgłaszająca problem to członek najbliższej rodziny, który dobrze zna skalę problemu i wie, jak naprawdę wygląda sytuacja rodzinna. Oczywiście, gdy najbliższa rodzina nie chce zgłosić sprawy, (bo jest np. zastraszana przez alkoholika), przyjmowane są zgłoszenia od dalszych członków rodziny, jak i osób niespokrewnionych. Ponadto, wniosek o leczenie mogą do Komisji złożyć inne instytucje, takie jak ośrodki pomocy społecznej, policja, kurator sądowy itp. Oczywiście, również sama osoba uzależniona z własnej inicjatywy może przyjść do GKRPA po pomoc i poradę w sprawie podjęcia leczenia.

Należy pamiętać, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, na przymusowe leczenie można skierować osoby, które w związku ze swoją chorobą alkoholową:
- powodują rozkład życia rodzinnego,
- powodują demoralizację nieletnich,
- systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny,
- uchylają się od pracy.

Podczas zgłoszenia osoby, w stosunku, do której jest podejrzenie uzależnienia od alkoholu, członkowie GKRPA przyjmują informacje dotyczące zgłaszanej osoby. Jeżeli istnieją inne dokumenty potwierdzające uzależnienie, np. karty leczenia szpitalnego, zaświadczenia lekarskie, informacje z policji itp., należy je zabrać ze sobą celem dołączenia do akt sprawy. Ponadto, w przypadku skierowania sprawy do sądu o przymusowe leczenie, osoba zgłaszająca może występować w sądzie, jako świadek. Ewentualnie może podać dane innych osób, mogących być świadkami w tej sprawie przed sądem.Osoba zgłaszająca problem alkoholowy, zamieszkująca z osobą mającą problem z nadużywaniem alkoholu, może otrzymać wsparcie w formie uczestnictwa w spotkaniach z psychologiem.

Na podstawie złożonego wniosku o skierowanie na przymusowe leczenie odwykowe, Komisja wzywa osobę, co do której zachodzi podejrzenie, że jest uzależniona od alkoholu, do osobistego zgłoszenia się na spotkanie Komisji, na tzw. rozmowę motywującą do leczenia.

Możliwe są następujące wersje wydarzeń:

Wariant 1
Osoba, którą Komisja wzywa, przychodzi i przyznaje, że ma problem alkoholowy oraz że chce podjąć leczenie.

To wariant najbardziej optymistyczny, bo powszechnie wiadomo, że dobrowolne podjęcie leczenia daje największe szanse na wyjście z nałogu. W takim przypadku, przedstawiamy ofertę ośrodków leczenia uzależnienia. Zawsze należy pamiętać, że leczenie jest bezpłatne. Osoba, która dobrowolnie podejmie leczenie w wybranym przez siebie ośrodku, nie jest pozostawiana sama sobie, gdyż może być wzywana na spotkania GKRPA celem dalszego motywowania. W przypadku zaprzestania leczenia i powrotu do nałogu sprawa zostanie skierowana do Sądu.

Wariant 2
Osoba wezwana przychodzi na spotkanie i oświadcza, że nie ma problemu alkoholowego i nie zamierza podjąć leczenia.

W takiej sytuacji członkowie Komisji podejmują rozmowy uświadamiające, motywujące pomagając osobie zgłoszonej dostrzec swoje picie z wielu perspektyw. W przypadku, gdy osoba zgłoszona zaprzecza nadużywaniu alkoholu lub je bardzo umniejsza i usprawiedliwia, odmawiając podjęcia leczenia odwykowego, a wnioskodawca podaje fakty picia osoba kierowana jest na badanie do biegłych sądowych, którzy są uprawnieni do orzekania o uzależnieniu (są to: lekarz psychiatra i psycholog). Badanie jest bezpłatne, a jego wynik jest bardzo istotny zarówno dla Komisji, jak i w ewentualnym postępowaniu przed Sądem. Jeżeli z opinii biegłych wynika, że osoba nie jest uzależniona, sprawa przed Komisją jest zakończona. Jeżeli natomiast z opinii biegłych wynika, że dana osoba jest uzależniona, to wówczas sprawa kierowana jest do Sądu.

Wariant 3
Kierowanie wniosku o przymusowe leczenie do Sądu.

Procedura sądowego zobowiązania do leczenia odwykowego jest uruchamiana w następujących przypadkach:
• osoba zgłoszona odmawia podjęcia leczenia odwykowego a opinia biegłych potwierdza uzależnienie od alkoholu;
• wtedy, gdy osoba, która zgodziła się na badanie przez biegłych, nie zgłosi się na nie, Komisja również kieruje sprawę do Sądu – Komisja, bowiem nie ma możliwości zmuszenia kogokolwiek do badania, natomiast uprawnienie takie przysługuje Sądowi;

• do Sądu sprawa kierowana jest także wtedy, gdy osoba w ogóle nie zgłosi się do Komisji ani na badania do biegłych (wezwania na rozmowę wysyłane są, za zwrotnym potwierdzeniem odbioru);
• w przypadku, gdy osoba zgłosi się na wezwanie Komisji i oświadczy od razu, że nie zgadza się na badanie przez biegłych i nie zamierza się leczyć dobrowolnie, a wnioskodawca podaje fakty picia, sprawa również jest kierowana do Sądu.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, Sąd powinien wyznaczyć pierwszą rozprawę w ciągu miesiąca od wpłynięcia wniosku Komisji o przymusowe leczenie uczestnika, (bo tak zgodnie z przepisami prawa nazywa się osoba, co do której złożony został wniosek do Sądu). Jeżeli w danej sprawie brak jest opinii biegłych, (bo np. osoba nie zgodziła się na badanie przez biegłych przed Komisją), to Sąd kieruje taką osobę na badanie. Sąd ma uprawnienie do nakazania przymusowego doprowadzenia przez Policję uczestnika na rozprawę, jak również na badanie. Komisja nie ma wpływu na czas rozpatrzenia sprawy przez Sąd. Ten etap postępowania odbywa się już bez udziału członków Komisji (z pewnymi wyjątkami, gdy Sąd zadecyduje o obowiązku uczestniczenia przedstawiciela Komisji podczas rozpraw). Należy podkreślić, że Sąd ma pełną swobodę w ocenie dowodów w sprawie, choć zazwyczaj najważniejszym dowodem, który ma wpływ na jej wynik, jest opinia biegłych. Sąd może na podstawie zebranych dowodów (opinii biegłych, zeznań uczestnika, świadków, wywiadu policji) wydać następujące orzeczenie:

-oddalić wniosek, gdy osoba nie jest uzależniona,
-orzec obowiązek leczenia odwykowego w otwartym (niestacjonarnym) zakładzie leczniczym, (czyli poradni) lub w zakładzie zamkniętym (stacjonarnym, czyli szpitalu).

Postępowanie przed sądem jest dla osoby uzależnionej bezpłatne. Sąd orzeka o obowiązku leczenia odwykowego w formie postanowienia, od którego przysługuje apelacja. Sądowy obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu trwa tak długo, jak tego wymaga cel leczenia, nie dłużej jednak niż dwa lata od uprawomocnienia się orzeczenia sądu. Na czas trwania obowiązku leczenia sąd może ustanowić nadzór kuratora. Należy pamiętać, że wszystkie opisane powyżej działania Komisji i Sądu w tym przedmiocie wynikają z obowiązujących w Polsce przepisów, a czas rozpatrywania sprawy wynika z konieczności przestrzegania zasad istniejącego prawa.